Për çfarë qëllimi u krijuan organizatat e mbrojtjes pas Luftës së Dytë Botërore dhe pse NATO-ja mundi të vazhdonte ekzistencën e saj ndërkohë që disa prej tyre pushuan së ekzistuari? Si u formësuan politikat e zgjerimit dhe të mbrojtjes së NATO-s pas luftës Rusi-Ukrainë? Cilat janë kërcënimet e reja në 75-vjetorin e themelimit të NATO-s? Ky vit po shënon 75 vjetorin e themelimit të Organizatës së Aleancës së Veri-Atlantike (NATO), e cila u krijua si pjesë e rendit të vendosur pas Luftës së Dytë Botërore.
Samiti i liderëve të NATO-s, i cili mbahet çdo vit në kryeqytetin e një vendi anëtar të NATO-s, këtë vit u mbajt në Uashington, ku u themelua dhe që i dha emrin traktatit themelues. NATO është një organizatë mbrojtëse e krijuar për të mbrojtur rajonin euro-atlantik kundër Bashkimit Sovjetik në rendin botëror bipolar të Luftës së Ftohtë.
Derisa dy organizatat e mbrojtjes të krijuara në të njëjtën periudhë (Bashkimi Evropian Perëndimor dhe Pakti i Varshavës) u bënë histori, NATO vazhdoi të ekzistojë duke u rinovuar me koncepte strategjike, duke rekrutuar anëtarë të rinj dhe duke zgjeruar hapësirën e saj gjeografike.
Në një kohë kur perceptimi i kërcënimit të vendeve anëtare të NATO-s ishte në nivelin më të lartë me luftën Rusi-Ukrainë, samiti i Uashingtonit ishte një nga samitet ku Aleanca, e cila u testua me kërcënime të reja, do ta trajtonte këtë proces dhe u diskutua për t’i dhënë mbështetje Ukrainës. Natyrisht, mund të thuhet gjithashtu se u zhvillua një samit që dha një ide për projeksionin e ardhshëm të NATO-s. Studiuesi i lartë politik, Stephen Larrabee nënvizoi në një artikull që shkroi në vitin 1998 se në një NATO të dobësuar dhe një Evropë ku ndikimi i SHBA-së është zvogëluar, Rusia do të ishte në një pozicion shumë më të fortë kundër një Evrope të dobët ushtarakisht dhe të ndarë politikisht.
Ngritja e fundit e disa partive të ekstremit të djathtë në disa vende anëtare të NATO-s dhe mundësia që Donald Trump të zgjedhet në zgjedhjet presidenciale të nëntorit në SHBA, shtron pyetjen: “A jemi shumë pranë këtij komenti të Larrabee?” Në samitin e Uashingtonit, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg deklaroi se pavarësisht ndryshimeve politike në vendet anëtare të NATO-s dhe mosmarrëveshjeve mes aleatëve në të kaluarën, Aleanca është një organizatë elastike për këtë çështje dhe vazhdon të ekzistojë dhe të përmbushë detyrat e saj, si dhe e përcolli mesazhin se solidariteti dhe harmonia do të vazhdojë nën çatinë e Aleancës për këtë çështje.
Si rezultat, shohim se në vitin e saj të 75-të, NATO ka pozicionuar trashëgimtarin e saj, Rusinë, si kërcënimin kryesor, në vend të kërcënimit sovjetik që shkaktoi themelimin e Aleancës. Këtë herë, NATO, e cila vazhdon zgjerimin gjeografik duke rekrutuar anëtarë të rinj dhe përmirëson metodat e saj luftarake sipas shtimit të kërcënimeve të reja, nuk përballet me Paktin e Varshavës, por me Organizatën e Bashkëpunimit të Shangait (SCO), anëtare themeluese e së cilës është Rusia dhe e udhëhequr nga Kina, e cila e largoi SHBA-në nga Azia Qendrore.
Në samitin e Astanës të mbajtur përpara samitit të NATO-s, zgjerimi gjeografik i SCO-së vazhdoi drejt Evropës me pranimin e Bjellorusisë si anëtare e plotë dhe me stërvitjen ushtarake Kinë-Bjellorusi. Situata e tillë e sigurisë në glob na bën kureshtarë se a jemi dëshmitarë të formimit të një pakti të ri kundërshtar?!
