Ka shumë aspekte që mbështesin ose kundërshtojnë praktikën e demokracisë, grupet që e trajtojnë demokracinë sikur të ishte një filozofi me parime dhe mjete të unifikuara, dhe të gjithë ata injorojnë se demokracia, në idenë e saj themelore, është të parandalojë monopolin e vendimmarrjes dhe të pushtetit në duart e një njeriu apo të një partie, që shkakton revolucione të përhershme dhe destabilitet.
Koncepti i kalifatit mund të jetë një demokraci e vërtetë dhe ky emër mund të kthehet në një diktaturë të urryer në emër të kalifatit. Nuk është domosdoshmërisht e nevojshme që sundimi i popullit të jetë në kundërshtim me sundimin e Sheriatit apo në kundërshtim me të.
Njerëzit në përbërjen e tyre priren drejt mendjes së shëndoshë, religjiozitetit dhe konservatorizmit dhe për këtë arsye ata do të kërkojnë të ruajnë karakteristikat e tyre formuese. Nëse njerëzit në përgjithësi anojnë drejt rrugëve të cilat sipas Sheriatit nuk janë të kënaqshme, atëherë kjo tendencë, dikur e përhapur, është më e fortë se autoriteti i sundimtarit apo kalifit që do të shkaktojë përçarje të rënda shoqërore.
Çdo metodë e ushtrimit të qeverisjes në përputhje me konsensusin shoqëror konsiderohet një kërkesë legjitime, pavarësisht nga emri që mban, dhe këtu vjen çështja që ne muslimanët jemi të prirur, që kjo praktikë të jetë nën ombrellën e gjerë të legjislacionit islam e cila i paraqiti botës një nga ligjet më të sakta dhe më të detajuara, po aq kushtetuta gjithëpërfshirëse të cilën e bartë ligji islam, çdokush mund ta bartë me bindje, respekt dhe marrëveshje.
Gjëja më e dhimbshme është të shohësh disa teoricienë që bëjnë një armiqësi të pazgjidhshme midis vendimeve ligjore dhe mekanizmit të miratimit të legjislacionit të përgjithshëm ligjor, duke pasur parasysh disa nga vendimet e nxjerra nga disa këshilla parlamentare, të cilat bien ndesh me vendimin legjitim në përputhje me vullnetin e tiranëve diktaturën sunduese, duke e ditur se shumë nga këto ligje rregullojnë jetën.
Qytetërimi nuk bie ndesh me vendimin e Sheriatit, por përkundrazi udhëhiqet nga ai. Megjithatë, ata nuk e vendosën atë nën një referencë kushtetuese islame, e cila bënte çdo vendim që ata nxirrnin te papranueshme, edhe sikur të ishte në përputhje me legjislacionin islam.
| Misioni i sundimtarit që i është betuar për besnikëri kombit, si dhe përfaqësuesve të tij, është të mbajë entitetin e shtetit të qeverisur nga ligji, duke e zbatuar atë, duke e konsideruar atë superior dhe të pashembullt dhe se ai është i rëndësishëm në shoqëri, dhe se çdo kujdes për punët dhe interesat e njerëzve duhet të kontrollohet sipas asaj që udhëzon ligji. |
“e mirë është ajo që është e mirë sipas ligjit, dhe ajo që është e shëmtuar është ajo që është e shëmtuar sipas ligjit“, dhe se urrejtja ose dashuria e një personi për një gjë nuk do të thotë shumë, siç thotë Zoti.: “Dhe ka mundësi që ta urresh një gjë, ndërsa ajo është e mirë për ty, dhe ka mundësi që ta duash një gjë e ajo të jetë e keqe për ty, e Zoti është i Plotfuqishëm.” Dhe ju nuk e dini”
Dhe konsensusi i shumicës dërrmuese të njerëzve për një çështje nuk është arsyetim për pranimin e saj, siç thotë Zoti i Madhëruar: “Dhe nëse i bindeni shumicës së atyre në tokë, ata do t’ju largojnë nga rruga e Zotit. Ata ndjekin vetëm dyshimin dhe ata vetëm mashtrojnë”
Për sa i përket të drejtës së kombit për të zgjedhur sundimtarin e tij të përgjithshëm dhe për përfaqësuesit në emër të tij, të cilët marrin përsipër punët e mbajtjes së sunduesit përgjegjës, këshillimit, vlerësimit dhe drejtimit të performancës së shtetit dhe agjencive të tij, është legjitime. Vendim që rrjedh nga vetë Sheriati dhe jo nga dëshirat e njerëzve.Thotë Profeti (dhe kushdo që i beson një imamit-udheheqësit dhe i jep atij marrëveshjen e dorës dhe frytin e zemrës së tij, le t’i bindet atij). (Nuk lejohet që tre persona të jenë në një tokë të shkretë, përveç nëse e caktojnë njërin prej tyre si udheheqës mbi ta)
Sheriati ia ka besuar autoritetin për të zgjedhur udhëheqësin e popullit. Ai gjithashtu sqaroi legjitimitetin e lejueshmërisë së përfaqësimit të të tjerëve, pasi Profeti e kërkoi këtë në mënyrë eksplicite nga delegacioni i Medinës. Ato janë vendime juridike të rregulluara nga dëshmitë e tyre të nxjerra nga Kur’ani dhe Suneti dhe të përcaktuara me kushte dhe rregullime të caktuara.
Gjithashtu, këshilla, udhëzimi, korrigjimi dhe urdhërimi për të mirën dhe ndalimi nga e keqja janë vendime juridike të ndara nga rregulli i quajtur Shura, dhe qëllimi i tyre është sigurimi i zbatimit optimal të Islamit dhe kujdesi i mirë për punët e kombit dhe jo t’i nënshtrohen dëshirës së shumicës! Profeti thotë: “Shëmbëlltyra e atij që i përmbahet kufijve të Zotit dhe i atij që i përmbush ato, është si një popull që ka marrë hise në një anije dhe disa prej tyre godasin majën e saj dhe disa prej tyre goditën në fund të tij, e kur ata që ishin në fund të tërhiqeshin nga uji, kalonin mbi ata që ishin mbi ta dhe i dëmtonin, dhe thoshin: “Sikur të thyenim pjesën tonë dhe të mos i dëmtonim ata!” , nëse i braktisin ata dhe atë që duan, të gjithë do të humbasin dhe nëse i marrin në duart e tyre, të gjithë do të shpëtojnë.” Transmeton Buhariu nga El-Nu’man bin Beshir.
Misioni i sundimtarit të premtuar për besnikëri nga kombi, si dhe përfaqësuesit e tij, është të mbajë entitetin e shtetit të qeverisur nga Sheriati, duke e zbatuar atë mbi bazën se ai është superior dhe i patejkalueshëm dhe është zotërues në shoqëri. Dhe se çdo kujdes për punët dhe interesat e njerëzve duhet të kontrollohet sipas asaj që udhëzon vetë Islami, për këtë arsye premtimi i besnikërisë së kombit ndaj sundimtarit të tij ishte i kushtëzuar nga Zoti dhe Suneti i Profetit të Tij.
A nuk cenon konceptin e sovranitetit të kombit, a nuk është kjo e kundërta e asaj që është një sistem demokratik?! Kjo nuk duhet të nënkuptojë konsolidimin e tiranisë dhe shenjtërimin e diktaturës në shoqërinë islame, pasi Islami e ka bërë Sheriatin sovranitet të ligjit, jo sundues, dhe i detyron njerëzit t’i drejtohen atij. Ai është mbi sunduesin dhe të sunduarin dhe mes tyre, dhe ata duhet t’i nënshtrohen së bashku, dhe sundimtari është përfaqësues dhe agjent i kombit në zbatimin e Sheriatit. Ai nuk është zot dhe kujdestar i shoqërisë apo i kombit, dhe pushtetet e tij drejtoheshin nga shtrirja e lidhja e tij me zotimin ligjor të besnikërisë dhe mbi këtë bazë kuptohet thënia e halifit Ebu Bekr El-Siddik (O ju njerëz, unë jam caktuar mbi ju dhe nuk jam më i miri prej jush. Nëse ju bindem, atëherë ndihmoni mua, e nëse kundërshtoj, atëherë më korrigjoni… më binduni përderisa unë i bindem Zotit në ju). Po kështu, rregulli i njohur islam thotë: “Nuk ka bindje ndaj një krijese nëse ajo nuk i bindet Zotit”.
Ajo që tërheq vëmendjen për faktin se çështja e sunduesit individual tiranik nuk ka vend në shoqërinë islame në aspektin e sistemit të qeverisjes në Islam, përveç nëse ka një devijim nga metoda e Zotit, me ç’rast defekti duhet të korrigjohet duke adresuar dhe duke e korrigjuar atë, siç është rasti me çdo sistem në të cilin ndodh një gjë e tillë.
Nga kjo rrjedhin edhe vendimet ligjore që kanë të bëjnë me trajtimin e mosbesimit apo largimit të sundimtarit nga sheriati, kur ai hiqet ose largohet nga pozita e tij, ose devijon prej tij për shkak të mungesës së vazhdimësisë së kushteve për vlefshmërinë e mandatit të tij. Prandaj duhet të merren mekanizmat e duhur dhe të adoptohen metoda dhe mjete të shëndosha që ruajnë drejtësinë në komb, pengojnë vazhdimin e padrejtësisë dhe sigurimin e stabilitetit në shoqëri, kjo është diçka që kërkon kreativitet, sepse devijimi i sunduesit mund ta tërheqë kombin në humnerë, nëse ai i nënvlerëson të drejtat e tij, i neglizhon detyrat e tij dhe nuk e rregullon atë neglizhencë nga ana e sundimtarit në kujdesin për punët e tij sipas Islamit. Për këtë arsye ishte e nevojshme të përfitohej nga të gjitha të dhëna moderne për sa i përket mjeteve, metodave dhe teknikave që garantojnë performancën e mirë të sundimtarit dhe të sunduarit, siç zbatohet për të rregulli: “Çfarëdo që nuk përfundon një detyrë, është detyrë pa të“.
Kjo nuk do të thotë shfuqizimi i sistemit islam dhe zëvendësimi i tij me një sistem tjetër me pretekstin e përfitimit nga ajo që ka arritur njerëzimi. Sistemi sundues në Islam përbëhet nga vendimet juridike që duhet të respektohen dhe të mishërohen ashtu siç kanë ardhur, dhe ajo që kërkohet është për të ndërmarrë hapa që të çojnë në atë, jo në të kundërtën e saj.
Gjithashtu duhet kuptuar se çdo sistem politik në botë është i cenueshëm, përderisa zbatuesit e tij janë qenie njerëzore, ndaj goditjeve ose ndonjë lloj defekti, qoftë për shkak të brishtësisë së përmbajtjes, zbatimit të dobët, apo të dyjave, duke përfshirë edhe atë demokratik vetë sistemi, dhe kjo ndodh shpesh në të. Kjo trajtohet duke i kthyer gjërat në perspektivë dhe duke përfituar nga boshllëqet që ndodhin për të gjetur diçka që redukton cenueshmërinë e sistemit politik ndaj gjërave të tilla.
Kështu, bëhet e qartë se sistemi i qeverisjes në Islam është një kohezion midis sundimtarit dhe të sunduarve për të siguruar zbatimin e duhur të ligjit dhe metodës së Zotit. Fakti që Islami lejon zgjedhjen e sundimtarit drejtpërdrejt nga kombi ose përfaqësuesi i tij nga njerëzit e zgjidhjes dhe besimit, siç është rasti në sistemin demokratik kapitalist ose në sistemin socialist komunist apo edhe në sistemin shtetëror të Vatikanit ku kardinalët nga pjesë të ndryshme të botës mblidhen për të zgjedhur Papën, kjo nuk i mohon të gjitha çështjet. Ka dallime të mëdha midis këtyre parimeve dhe Islamit, dhe nuk është aspak e arsyeshme t’i bashkojmë ato për shkak të ngjashmërisë së tyre në disa pjesë, kështu që njeriu bëhet thelbi i tjetrit, kundër vullnetit të tij.
Gjithashtu nuk është e mundur që i gjithë parimi të marrë parasysh një nga vendimet e tij shtesë, pasi kjo do të ishte arbitraritet në mendime dhe do t’i devijonte gjërat nga realiteti i asaj që janë.
(Përshtati në gjuhën shqipe: Ma.Vehbi Shatri)
