Vdekja e Zezë, shpërthimi më shkatërrues i murtajës në botë, vrau gjysmën e popullsisë së Evropës në shekullin e 14-të, duke ndryshuar rrjedhën e historisë njerëzore.
Por ç’të themi për të mbijetuarit e asaj që mbetet ngjarja e vetme më e madhe e vdekshmërisë e regjistruar ndonjëherë? Hulumtimi i ri i botuar të mërkurën në revistën “Nature” sugjeron se ishte më shumë se fati ai që përcaktoi se kush jetoi dhe kush vdiq.
Sipas një studimi të botuar në revistën Nature, analiza e ADN-së shekullore nga viktimat dhe të mbijetuarit e Vdekjes së Zezë ka identifikuar dallimet kryesore gjenetike që i ndihmuan njerëzit të mbijetonin nga murtaja.
Këto dallime gjenetike vazhdojnë të formësojnë sistemin imunitar të njeriut sot, me gjenet që dikur jepnin mbrojtje kundër murtajës, tani të lidhura me një cenueshmëri më të madhe ndaj sëmundjeve autoimune si Crohn dhe artriti reumatoid, tha studimi.
Studimi shtatëvjeçar përfshiu nxjerrjen e ADN-së të izoluar nga tre grupe të ndryshme mbetjesh skeletore të zbuluara në Londër dhe Danimarkë: viktimat e murtajës, ata që vdiqën para Vdekjes së Zezë dhe ata që vdiqën midis 10 dhe 100 vjet pasi goditi murtaja.
Më shumë se 300 mostra erdhën nga Londra, një qytet i goditur veçanërisht rëndë nga murtaja, përfshirë nga individë të varrosur në gropat e murtajës East Smithfield të përdorura për varrime masive në kulmin e shpërthimit në 1348-1349. 198 mostra të tjera u morën nga mbetjet njerëzore të varrosura në pesë vende në Danimarkë.
ADN-ja u nxor nga dentina në rrënjët e dhëmbëve të individëve dhe studiuesit ishin gjithashtu në gjendje të kontrollonin për praninë e Yersinia pestis, bakteri që shkakton murtajën. Më pas ata kërkuan për shenja të përshtatjes gjenetike ndaj sëmundjes.
“Është një proces i gjatë, por në fund ju keni sekuencën e atyre gjeneve për ata njerëz nga para, gjatë dhe pas murtajës dhe mund të pyesni: A dukeshin gjenet që një popullatë mbante ndryshe nga ato që mbante një popullatë tjetër,” tha. bashkëautori Hendrik Poinar, një profesor i antropologjisë në Universitetin McMaster në Hamilton, Ontario në një email.
Ekipi zbuloi një variant të një gjeni të veçantë, të njohur si ERAP 2, që dukej se kishte një lidhje të fortë me murtajën. Para Vdekjes së Zezë, varianti i ERAP2 i gjetur se ishte mbrojtës ndaj murtajës u gjet në 40% të individëve të përfshirë në studimin në Londër. Pas vdekjes së zezë, ishte 50%. Në Danimarkë, pabarazia e përqindjes ishte më e madhe – ai ndryshoi nga rreth 45% e mostrave të varrosura para murtajës në 70% të varrosura më pas.
Ekipi nuk e di ende saktësisht pse ky variant i dha mbrojtje, por eksperimentet e tyre laboratorike në qelizat e kultivuara treguan se, te njerëzit me variantin ERAP 2, një qelizë imune e njohur si makrofag provokoi një përgjigje shumë të ndryshme ndaj Yersinia pestis, shpjegoi Barreiro. . Makrofagët nga individët me variantin ishin më të aftë për të vrarë bakteret në eksperimentet laboratorike sesa nga makrofagët e individëve që nuk e kishin atë.
“Ne nuk e dimë nëse ajo ende mbron nga murtaja duke pasur parasysh se numri i rasteve në popullatat e sotme është shumë i ulët, por ne spekuluam se duhet,” tha ai. Ka gjithashtu të ngjarë që varianti të jetë i dobishëm kundër patogjenëve të tjerë – megjithëse kjo nuk ishte pjesë e hulumtimit.
Çmimi i imunitetit
Ana negative e variantit është se ai ka qenë i lidhur me një ndjeshmëri më të madhe ndaj çrregullimeve autoimune, siç është sëmundja e Crohn, ku sistemi imunitar bëhet tepër aktiv.
“Kjo sugjeron që popullatat që i mbijetuan Vdekjes së Zezë paguan një çmim, që është të kemi një sistem imunitar që rrit ndjeshmërinë tonë për të reaguar kundër vetvetes,” tha Barreiro.
Ai tha se nuk kishte gjasa që shpërthimi i Covid-19 të formësonte sistemin tonë imunitar në një mënyrë të ngjashme – sepse sëmundja vret kryesisht njerëzit pas moshës së tyre riprodhuese, që do të thotë se nuk ka gjasa që gjenet që japin mbrojtje t’i kalojnë brezit të ardhshëm.
(CNN)
